Voedsel voor bijen bestaat hoofdzakelijk uit nectar en stuifmeel. Nectar levert energie aan de volwassen dieren, terwijl stuifmeel dient voor het voeden van de larven. Zeer geschikte voedselbronnen zijn: (wilde) bloemen, kruiden, bloeiende bomen en struiken, klimplanten en overblijvende, bloeiende groenten in de moestuin. Veel bijen zijn voor het stuifmeel dat ze verzamelen in meer of mindere mate gespecialiseerd in bepaalde plantensoorten. Elke bijensoort heeft dan ook een soorteigen, specifieke leefwijze. Soorten die leven van nectar, bloemenstuifmeel en andere zoete afscheidingen zoals honingdauw moeten gedurende hun volledige doch vaak korte levenscyclus voedsel kunnen vinden en dit op het juiste moment. 

Zorg er daarom voor dat het gehele groeiseizoen door bloeiende planten aanwezig zijn. In de late winter zorgen sneeuwklokjes, krokussen en vroegbloeiende struiken als winterjasmijn en wilg voor het eerste voedsel. In het vroege voorjaar komen daarbij de voorjaarsbloeiers en de bloesems van fruitbomen; later volgen andere bloeiende bomen en struiken als linde, kastanje, meidoorn, sleedoorn …, maar natuurlijk ook de kruiden, zowel keukenkruiden als wilde kruiden, en de wilde bloemen en bloemenborders. En vooraleer de natuur tot rust komt is er nog altijd klimop en andere laatbloeiers die voor het laatst voedsel geven aan bijen en insecten. Naast voedsel moet ook water beschikbaar zijn, zodat de bijen kunnen drinken.

Voedsel is één zaak maar tegelijk hebben bijen ook nood aan een geschikte nestplek. Die verschilt van soort tot soort. Het gaat van een zandige plek voor zandbijen, over holle stengels en hout voor behangersbijen tot muurgaten en spleten voor metselbijen. Kleine gaten en smalle spleten spelen een belangrijke rol. Sommige hommels nestelen in lege muizenholen of boomholten, terwijl andere hun nest onder moskussens bouwen. Een bijenhotel voorziet meerdere nestplaatsen. Van de 360 bijensoorten nestelen er zo’n 250 in de grond en 60 in dood hout of holle stengels. Andere soorten gebruiken uiteenlopende nestplekken gaande van lege slakkenhuisjes en galnoten tot steenvoegen en vermolmd hout.

Gif is schadelijk voor bodem, planten, dieren en mensen. Ook een beetje vergif of bio-vergif zijn schadelijk. De natuur functioneert als een kringloop en als één schakel ontbreekt, is dat nefast voor de hele kring. Het is ook belangrijk dat gekweekte bloemen geen neonicotinoïden of andere gewasbeschermendemiddelen bevatten. Bio-zaden en streekeigen bloemen krijgen daarom de voorkeur.

Bij een gezonde bodem is er uitwisseling tussen het leven dat zich ondergronds en bovengronds afspeelt. Kruidwerende netten, doeken en verhardingen verhinderen of bemoeilijken een wisselwerking. Banale bloemen zoals madeliefjes, paardenbloemen, hondsdraf en andere veel voorkomende bloemen worden onterecht als “onkruid” beschouwd, terwijl ze uitermate belangrijk zijn voor kleine diertjes. Sommige bijensoorten graven hun nestje in een open, zandige grond.

De bestaande bijenplekjes moeten navolging krijgen en mensen inspireren. Daarom is het belangrijk dat ze goed zichtbaar zijn vanaf de openbare weg zodat men het plekje niet hoeft te betreden of verstoort. Een ideaal bijenplekje achter een gevel is prima, maar kan dus geen markering als bijenplekje krijgen.